Co oznaczają białe dziąsła u niemowlaka? Czy są powodem do niepokoju?

Przyczyny białych dziąseł u niemowlaka

Zdrowe dziąsła niemowlaka są w kolorze różowym. To stan naturalny, który nie budzi niepokoju. Zdarza się jednak, że u dziecka występują białe zmiany w jamie ustnej. Pojawiają się one także na całej długości lub w jakiejś części, przybierając formę złożoną lub zaledwie plamki na dziąsłach. To często martwi rodziców. Przyczyn białych dziąseł u niemowlaka może być wiele. Nie wszystkie są przy warte obaw czy niepokoju. Dziąsła stają się białe także w wyniku naturalnych procesów rozwojowych dziecka. W rozpoznaniu przyczyny zazwyczaj konieczna jest obserwacja dodatkowych objawów, a nie wyłącznie koloru dziąseł. 

Ząbkowanie

Ząbkowanie to jedna z najczęstszych przyczyn białych dziąseł u niemowlaka. Proces ten rozpoczyna się zwykle w okolicach 6. miesiąca życia. Zęby mleczne zbliżają się do powierzchni dziąseł powodując przy tym ich napięcie i rozpulchnienie. To naturalny proces rozwoju malucha. Białe dziąsła u 3-miesięcznego dziecka mogą być bardziej niepokojące. Niemniej zdarza się, że wyrzynanie pierwszych zębów następuje wcześniej. Objawów ząbkowania może być wiele. Białe dziąsła u niemowlaka to tylko jeden z tych podstawowych. Kolor wynika tu z mniejszego ukrwienia. W tym przypadku biel powinna występować u szczytu wałów dziąsłowych. W pozostałej części dziąsła pozostają różowe. Biel dotyczy zatem tylko ich fragmentu. Po przebiciu się ząbka dziąsło odzyskuje już swój naturalny kolor. Warto też wspomnieć o innych objawach ząbkowania niż białe dziąsła u niemowlaka. Do tych najczęstszych zaliczymy:

• zaczerwienienie, obrzęk i ból dziąseł,
• nadmierne ślinienie się (ślinotok),
• płaczliwość,
• rozdrażnienie,
• chęć gryzienia twardych przedmiotów lub palców,
• brak apetytu,
• problemy ze snem,
• stany podgorączkowe i gorączki,
• biegunki.

Pleśniawki

Przyczyną białych dziąseł u niemowlaka może być występowanie pleśniawek. Z wyglądu przypominają one grudki twarożku lub zsiadłego mleka. Zazwyczaj obejmują dziąsła i policzki od wewnątrz, ale też język, podniebienie czy wargi. Czasem przyjmują żółtawą barwę. Towarzyszyć temu może nieprzyjemny zapach z ust. Ten rodzaj infekcji grzybiczej objawia się dosyć często, nawet już w 2. tygodniu życia dziecka. Powodem jest drożdżak z rodzaju Candida albicans (bielnik biały), którego występowanie w jamie ustnej jest czymś naturalnym. Zaburzenia flory bakteryjnej mogą jednak prowadzić do nadmiernego namnażania i w efekcie infekcji jamy ustnej. Procesowi temu sprzyja niedojrzały układ odpornościowy u niemowląt. Najczęstsze przyczyny występowania pleśniawek to:

• nadmierna wilgotność i ciepło;
• grzybica sutków lub grzybicze zapalenie piersi mamy;
• poród naturalny (występowanie grzybów Candida albicans w drogach rodnych);
• nieprawidłowe dbanie o higienę smoczków, gryzaków czy butelek do karmienia;
• przyjmowanie przez dziecko sterydów w formie wziewnej i antybiotyków;
• anemia (niedokrwistość);
• zaburzenia wchłaniania substancji odżywczych w przewodzie pokarmowym,
• nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu odpornościowego.

Zakażenie grzybicze pleśniawkami jest dla dziecka bolesne i powoduje dyskomfort, stąd m.in. takie oznaki, jak płaczliwość, drażliwość i problemy z zasypianiem. Brak apetytu wpływa z kolei na zbyt wolne tempo przybierania masy ciała. U zdrowego dziecka pleśniawka może ustąpić bez leczenia. Zazwyczaj stosuje się jednak środki przeciwgrzybicze zapisane przez lekarza pediatrę. Pleśniawki są szczególnie niebezpieczne dla noworodków z niską wagą urodzeniową i osłabioną odpornością, a także wcześniaków. Infekcja czasem rozprzestrzenia się na gardło, krtań, tchawicę i oskrzela. W skrajnym przypadku może się skończyć nawet śmiercią dziecka.

Afty i nadżerki

Występują u dzieci, ale także dorosłych. Aftami nazywamy niewielkie, choć bardzo bolesne białe lub szarożółte pęcherzyki w jamie ustnej, które otoczone są czerwoną obwódką, czasem lekko opuchniętą. Nadżerki to z kolei małe owrzodzenia. Występują często jako efekt urazów mechanicznych albo infekcji wirusowej. Przyczyn aft jest znacznie więcej – to m.in.: niedobory witaminowe, alergie, celiakia, refluks, spadek odporności, a nawet nadmierny stres. Nie są zaraźliwe, ale często powracają. Obejmują nie tylko dziąsła, występują również wewnętrznej stronie policzków, podniebieniu, języku i pod nim, wargach. Pojawiają się pojedynczo lub w grupach. Sprawiają, że niemowlę odczuwa dyskomfort, staje się drażliwe i unika jedzenia. Afty i nadżerki zazwyczaj nie wymagają specjalistycznego leczenia i ustępują samoistnie po kilku, maksymalnie kilkunastu dniach. Niemniej warto po wcześniejszej konsultacji z lekarzem stosować środki łagodzące dolegliwości z zawartością bezpiecznych dla dzieci składników. 

Perły Epsteina

Perły Epsteina występują u większości noworodków. To efekt naturalnych procesów zachodzących jeszcze podczas rozwoju płodu w wyniku złuszczania się komórek nabłonka. Perły Epsteina są małymi cystami (torbielami) wypełnionymi kreatyną – białkiem występującym naturalnie w skórze, włosach i paznokciach człowieka. Grudki te pozostają widoczne gołym okiem, mają białe albo żółtawe zabarwienie. Najczęściej występują na dziąsłach lub podniebieniu u noworodków – przede wszystkim w przedniej części jamy ustnej, czasem pojawiają się też na języku. Ich liczba jest zróżnicowana. Są bezbolesne i niegroźne, nie powodują dyskomfortu. Zazwyczaj znikają samoistnie bez potrzeby interwencji medycznej i nie pojawiają się ponownie. Dziąsło szybko odzyskuje swój naturalny wygląd.

Biały nalot mleczny

Białe dziąsła u niemowlaka mogą być także efektem mlecznego nalotu występującego w przypadku karmienia piersią. Pojawia się on również na języku czy śluzówce. Nie ma jednak powodu do obaw. Biały nalot na dziąsłach u niemowlaka to naturalne zjawisko. Wynika ze zbyt małej produkcji śliny u noworodków i niemowląt. Łatwo taki nalot mleczny pomylić z pierwszymi objawami pleśniawek. Niemniej można go w prosty sposób zetrzeć nawilżonym jałowym gazikiem lub tetrową pieluszką. Wtedy widać już różową powierzchnię dziąseł. Biały nalot na dziąsłach u niemowlaka nie jest zatem niczym groźnym.

Anemia

Dosyć rzadko się to zdarza, ale białe dziąsła u niemowlaka mogą być również objawem anemii. To wtedy symptom wskazujący, że w organizmie jest niedobór czerwonych krwinek albo żelaza. Bladość dotyczy wtedy całych dziąseł, a nie tylko ich części.

Kiedy białe i opuchnięte dziąsła u niemowlaka są powodem do niepokoju? W jakim momencie udać się do specjalisty?

Białe dziąsła u niemowlaka nie zawsze są uzasadnionym powodem do obaw. Mogą być to zmiany spowodowane procesami naturalnymi albo stanami patologicznymi, czasem nieprzyjemnymi i wręcz niebezpiecznymi. Przykładowo białe dziąsła przy ząbkowaniu są całkowicie normalne. Nie wymagają zatem ingerencji medycznej. Jeżeli natomiast białości na dziąsłach towarzyszą inne objawy, warto odwiedzić z dzieckiem stomatologa lub skonsultować się z pediatrą. Wizyta u lekarza będzie zawsze dobrym pomysłem. Zwłaszcza, jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości odnośnie faktycznej przyczyny białych dziąseł u malucha.

Zalecenia dotyczące higieny jamy ustnej niemowlaka

Znane powiedzenie mówi, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Wprawdzie w niektórych przypadkach nie da się nic poradzić na wystąpienie białych i podrażnionych dziąseł u małego dziecka, ale są też sytuacje, gdy faktycznie można coś zrobić. Dzieje się tak, kiedy bezpośrednie przyczyny problemu są zewnętrzne. W związku z tym warto uwzględnić następujące działania profilaktyczne:

• dbanie o zdrowie jamy ustnej dziecka;
• regularne monitorowanie stanu jamy ustnej;
• dieta wspomagająca prawidłowy mikrobiom jamy ustnej;
• higiena rąk własnych i dziecka;
• dbanie o sterylność smoczków, gryzaków, butelek do karmienia;
• dbanie o czystość i bezpieczeństwo zabawek;
• regularne obcinanie paznokci u dziecka;
• wizyta u dentysty w momencie rozpoczęcia ząbkowania.

Domowe sposoby łagodzenia objawów spuchniętych dziąseł u niemowlaka

Jeśli mamy do czynienia ze spuchniętymi dziąsłami w wyniku ząbkowania, to warto poszukać właściwego rozwiązania. W niektórych przypadkach konieczne będzie bowiem wsparcie lekarza i zastosowanie odpowiednich środków leczniczych. Jeśli okaże się, że białe dziąsła są efektem naturalnych procesów, zawsze warto nieco łagodzić nieprzyjemne dla dziecka objawy tego przejściowego stanu. Pomogą tu chłodzące gryzaki, zimne kompresy czy specjalne żele dla dzieci dostępne w aptekach. Na spuchnięte dziąsło u niemowlaka przy wyrzynaniu zębów sprawdzonym sposobem jest też delikatny masaż miejscowy wykonywany np. miękką szczoteczką przeznaczoną do tego celu. Pomocne w łagodzeniu objawów bywają napary z rumianku oraz szałwii, a także okłady z liści łopianu, malin albo z wykorzystaniem świeżo zaparzonej herbaty w torebce. Należy również pamiętać cały czas o odpowiedniej higienie jamy ustnej dziecka i przemywać dziąsła niemowląt gazikiem nasączonym przegotowaną wodą. 

Dziąsła niemowlaka i zdrowie jamy ustnej. Podsumowanie

Białe dziąsła to częsty objaw występujący u niemowląt. Dla rodziców jest on nierzadko powodem do znacznego niepokoju o zdrowie dziecka. Zupełnie niepotrzebnie. Białe dziąsła u niemowląt to w wielu przypadkach stan fizjologiczny i przejściowy. Zdarza się jednak, że stanowi on objaw problemów zdrowotnych. Dlatego lepiej go nie ignorować i w razie zaniepokojenia warto skonsultować się z lekarzem, aby poznać przyczynę. Białe dziąsła występują nie tylko przy ząbkowaniu. Czynników tak naprawdę może być bardzo wiele. Tymczasem zdrowie jamy ustnej przekłada się na stan ogólny i rozwój dziecka. Z tego powodu warto dbać o jej higienę już od pierwszych dni życia pociechy i obserwować wszelkie występujące tam zmiany niezależnie od przyczyny ich powstania. 

FAQ – pytania dotyczące białych dziąseł u niemowlaka